Nhà Lý mất nước do một tay 4 đời thái hậu – Thâm cung bí sử

Nhà Lý mở màn từ khi Lý Công Uẩn lên ngôi vua vào cuối năm 1009, hiệu là Lý Thái Tổ. Năm 1010 Vua dời đô về thành Đại La rồi cho đổi tên thành Thăng Long, ghi lại thời kỳ toàn thịnh của Đại Việt. Tuy là triều đại thịnh trị của Đại Việt, nhà Lý cũng là một trong những triều đại mà việc triều chính có sự can thiệp rất nhiều từ những đời thái hậu, góp thêm phần khiến vương triều này đi vào suy vong trước khi mất vào tay nhà trần . Hãy cùng KUBET xem ngay

Thời kỳ cực thịnh

Nhà lý có tiến trình dài thịnh trị, giúp Đại Việt có được nền văn minh tăng trưởng bùng cháy rực rỡ. Vua Lý Thái Tổ ngay khi nên ngôi đã chú trọng tăng trưởng Phật giáo, đặt nền tảng tín ngưỡng vững chãi ngay từ đầu cho nền văn hóa truyền thống tỏa nắng rực rỡ sau này .Thời kỳ cực thịnh nhà Lý đã kiến thiết xây dựng Văn Miếu, Văn Miếu, mà tinh hoa vẫn còn lưu truyền đến ngày này. Nhà Lý cũng khai sinh ra những kỳ thi khoa bảng để tìm kiếm hiền tài cho quốc gia. Điều này được duy trì trải qua nhiều triều đại khác nhau .

Sự hùng mạnh giúp nhà Lý không chỉ giữ vững giang sơn xã tắc mà còn có những cuộc tiến quân bình Chiêm phạt Tống, khiến lân bang phải nể sợ.
Thế nhưng vật cực tất phản, sau tiến trình cực thịnh, nhà Lý đến hồi suy yếu. Mà một trong những nguyên do suy yếu được lịch sử dân tộc nhìn nhận là do nhiều đời thái hậu chuyên quyền .

Nhiều đời nhà Lý, vai trò của thái hậu rất then chốt. Nhìn chung những vị thái hậu có ảnh hưởng tích cực tới triều đại này có thể kể tới là thái hậu Thượng Dương nhiếp chính, thái hậu Linh Nhân (Ỷ Lan) hai lần nhiếp chính. Tuy nhiên ngay từ Ỷ Lan thì sự chuyên quyền đã bắt đầu xuất hiện khi bà phế truất và sát hại Thượng Dương thái hậu (có nghiên cứu cho rằng sự kiện này không có thực, tuy vậy chưa được công nhận). Từ đó nhiều đời thái hậu sau chỉ lo tạo dựng quyền lực cho bản thân và dòng họ của mình, khiến nhà Lý ngày càng suy sụp, phải phụ thuộc vào sự giúp đỡ của họ Trần, và mất vào tay nhà Trần.

Linh Chiếu Hoàng thái hậu

Khi vua Lý Thần Tông mất, Lý Anh Tông lên ngôi, Linh Chiếu Hoàng thái hậu tư thông với Đỗ Anh Vũ và để người tình của mình làm Phụ quốc Thái úy, trở thành quyền thần bậc nhất trong triều đình, vì quyền lực tối cao mà hãm hại trung lương .Trước tình thế đó những quan Triều Lý đã tổ chức triển khai binh biến bắt Đỗ Anh Vũ giam vào ngục chờ xét xử. Thế nhưng Linh Chiếu Hoàng thái hậu ra tay cứu Đỗ Anh Vũ và giúp phục chức Thái úy, khiến y ra tay trấn áp giết hại hết những phe phái trung lương trong triều đình. Từ đó Đỗ Anh Vũ một tay thao túng triều đình.

Cuốn “ Khâm định Việt sử thông giám cương mục ” ghi chép rằng :“ Khi nhà vua mới lên ngôi, không cứ việc lớn hay nhỏ, đều do Anh Vũ quyết định hành động cả. Hắn ra vào nơi cung cấm, tư thông với Lê Hậu ( tức Linh Chiếu ). Nhân thế, Anh Vũ lại càng kiêu rông : Ở triều đình hắn vén tay, quát tháo, chỉ huy người bằng cách hất hàm, sai bảo người bằng khí sắc. Mọi người đều hé mắt sợ sệt, không ai dám nói gì ” .

Chiêu Linh Hoàng thái hậu

Thời vua Lý Anh Tông, vì Thái tử Long Xưởng hư hỏng nên bị truất ngôi, con thứ là Long Trát được phong làm Thái tử. Khi vua Anh Tông mất, Long Trát mới 3 tuổi lên ngôi Vua hiệu là Cao Tông. Chiêu Linh Hoàng thái hậu là mẹ của Long Xưởng cho mở tiệc mời những quan dự rồi nói rằng vua Cao Tông còn nhỏ tuổi, nên để Long Xưởng lên ngôi, nhưng những quan không ai chấp thuận đồng ý mà chỉ nghe theo lời Thái úy Tô Hiến Thành đang hết lòng phò tá vua Cao Tông .Chiêu Linh Hoàng thái hậu dùng vàng bạc dụ dỗ hai vợ chồng Tô Hiến Thành, nhưng ông vẫn một trung thành với chủ quyết không nghe theo .

Không khuất phục được Tô Hiến Thành, Chiêu Linh thái hậu quyết định tạo binh biến, gây ly tán trong triều nhằm tạo phe cánh ủng hộ mình. Một đêm nọ thái hậu triệu gấp con trai Long Xưởng vào cung tính kế, Thái úy Tô Hiến Thành nhận được mật báo liền ngăn Long Xưởng vào thành.

Sau đó Chiêu Linh thái hậu bị giam lỏng ở hậu cung, thủ đoạn binh biến thất bại nhưng tạo sự ly tán trong triều đình .

Cùng thời với Chiêu Linh thái hậu là Chiêu Thiên Chí Lý hoàng thái hậu, bà là mẹ đẻ của vua Cao Tông, tên thật là Đỗ Thụy Châu. Bà cũng tham nhũng quyền lực tối cao khiến nhà Lý càng đổ nát .Khi Tô Hiến Thành sắp mất, Đỗ thái hậu đến thăm và hỏi ai hoàn toàn có thể thay ông, Tô Hiến Thành cho rằng chỉ có Trần Trung Tá là hoàn toàn có thể thay mình .Thế nhưng khi Tô Hiến Thành mất, Đỗ thái hậu không nghe theo mà cho em trai mình là Đỗ Di An giữ quyền phụ chính .Đỗ Di An vốn là người đã bất tài lại kém đức, khiến vua Cao Tông nghe theo Di An thì càng lớn cũng càng tỏ ra bất tài, lại chỉ lo hưởng lạc. Vua chuyên dùng người đã bất tài lại kém đức, khiến lòng người oán thán, quốc gia loạn lạc khắp nơi

Năm 1210 vua Lý Cao Tông mất, Thái tử Lý Hạo Sảm lên ngôi hiệu là Huệ Tông, tôn mẹ mình làm thái hậu .Đàm thái hậu là người cứng rắn, thích can dự vào việc chính vì sự, đích thân cùng Vua nghe chuyện chính sự cùng triều đình. Rồi bà lại phong cho em trai mình là Đàm Dĩ Mông làm Thái sư, cùng mình tham gia triều chính, trong khi vua Huệ Tông không được can dự vào .

Đàm Dĩ Mông là người có học, nhưng lại do dự không quyết đoán, nên mọi việc đều do Đàm thái hậu quyết định. Thái hậu chỉ lo cho quyền lợi của dòng họ và củng cố quyền lực khiến triều chính bất ổn, xã tắc loạn lạc, các thế lực nổi lến khắp nơi, khiến triều đình nhà Lý ngày càng phải dựa vào thế lực họ Trần để củng cố địa vị.

Nhà Lý ngày càng suy yếu, quyền lực tối cao lọt dần về tay họ Trần. Khi vua Huệ Tông nhường ngôi cho con là Lý Chiêu Hoàng, chỉ 1 năm sau Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, nhà Lý mất từ đấy .* * *Thiết nghĩ “ Tam tòng, tứ đức ” của Nho giáo đã giúp định hình nên sự không thay đổi của trật tự xã hội xưa, là một phần không hề thiếu của trật tự xã hội bấy giờ. Nếu như những vị thái hậu nhà Lý sau khi chồng băng hà hoàn toàn có thể “ tòng tử ”, trợ giúp và là điểm tựa cho con, không quá vì quyền lực tối cao của bản thân, vì gia tộc bên dòng họ mình, thì có lẽ rằng nhà Lý vẫn còn sống sót một thời hạn dài sau đó .